කාටූන්

ඩබ්ලිව්. ආර්. විජේසෝම

පොදු ජනතාව නියෝජනය කිරීම සඳහා විජේසෝමයන් විසින් ගොඩනඟන ලද ”පුංචි සිංඤ්ඤෝ” නම් වූ කාටුනය පාඨකයා අතර, ජනපි‍්‍රය චරිතයක් බවට පත්විය. පුංචි සිංඤ්ඤෝ 1950 දශකයේ විසූ ජාතික ඇඳුමින් සැරසී ගත් පුද්ගලයෙකි. ආර්ථික අපහසුතා හේතුවෙන් පුංචි සිංඤ්ඤෝගේ ස්වරූපය වෙනස් වීම කාටුනය තුළින් දකින්නට ලැබේ. ජාතික ඇඳුමෙන් සැරසී සිටි ඔහු පසුව ඉරුණු ඇඳුමෙන්ද ක‍්‍රමයෙන් වැරහැලි බවටද පත්විය. ඉන් අනතුරුව සරමද ගැලවී ගොස් ඉතිරිව තිබුණේ ජාතික ඇඳුමේ උඩ කොටස පමණි. පොදු ජනතාව විඳින දුක් ගැහැට මෙම කාටුන් චරිතය ඔස්සේ සංකේතයක් ලෙස නිරූපණය කරන ලදී.

විජේසෝමයන්ගේ බොහෝ දේශපාලන කාටුන් තුළ දක්නට ලැබුණේ පොදු ජනතාවගේ දෘෂ්ටියයි. මොහුගේ කාටුන් හේතුවෙන් ලේක් හවුස් ආයතනය මහජන චීනයේ උදහසටද ලක් වී ඇත. චීනය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට එක් නොවීම පිළිබඳව මාවෝ සේතුං විවේචනය කොට විජේසෝමයන් විසින් ”ඔබ්සර්වර්” පුවත්පතෙහි කාටුනයක් නිර්මාණය කරන ලදී. විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් කලාවේ ස්වර්ණමය යුගය එළඹෙන්නේ 1981 වර්ෂයෙන් පසුවය. විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් වලට පෙනී සිටීමට ඇතැම් දේශපාලනඥයින් කැමැත්තක් දැක්වීය.

”කටුන් චිත‍්‍රයකින් එක් අදහසක් පමණක් තීව‍්‍ර වෙනවානම් එ්කෙන් පළක් නැහැ. එක එක කාටුන් ශිල්පීන්ගේ  ශෛලීන් විවිධයි. වදන් දහසකින් යුත් ලිපියක ඇතුළත් දේ කාටුනයකින් කිව හැකි නම් එයයි වැදගත්.” යනුවෙන්  ශිල්පියෙකු සෑම විටම අවදි වූ මනසකින් යුතු පුද්ගලයෙකු විය යුතු බව ඔහුගේ අදහස විය.

”පුංචි සිංඤ්ඤෝ” නම් තම ප‍්‍රධාන කාටුන් චරිතය නිර්මාණය කිරීමට තම ලොකු තාත්තා හේතු වූ බව සඳහන් වේ. එකල විචාරකයෝ විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් පිළිබඳ හඳුන්වා ඇත්තේ විජේසෝම ඉදිකටුවකින් දේශපාලනඥයින්ට අනිනු ලැබේ යනුවෙනි.  1948 සිට 1968 දක්වා ටයිම්ස් ආයතනයේ සේවය කළ විජේසෝමයන් ඉන් අනතුරුව ලේක් හවුස් ආයතනයට සම්බන්ධ විය. ඔබ්සර්වර් පුවත්පතට සහ සිළුමිණ පුවත්පතටද කාටුන් නිර්මාණය කරන ලදී. ඉන් අනතුරුව දිවයින පුවත්පත ආරම්භ කිරීමත් සමඟම ඔහු ඊට සම්බන්ධ විය.

ශී‍්‍ර ලංකාවේ පමණක් නොව ජාත්‍යන්තර කීර්තියටද පත් වූ විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් ”උදරකා ‘‘World Atlas Press Review” නම් ලෝකයේ සම්භාව්‍ය කතුවැකිය සහ කාටුන් එකතූන් තුළටද ඇතුළත් කර ගන්නා ලදී. විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් දේශපාලන කාටුන් ගණයට අයත් වේ. එක් සිදුවීමක් විජේසෝමයන් අතින් පෝෂණය වන්නේ සාරගර්භ දේශපාලන කාටුනයක් ලෙසින්ය. සංකේත භාවිතය, වචන භාවිතය මගින් සාර්ථක ලෙස නිර්මාණය වුණු ඔහුගේ කාටුන් හරහා පණිවුඩය ජනතාවට සන්නිවේදනය විය.

99/02/29 දිවයින පුවත්පතට අඳින ලද කාටුනයක්

ldgqka Ys,amSka úiska ldgqka NdIdjla ks¾udKh lrkq ,nk w;r" tu jpk lSm jdrhla lshùfuka th ixfla;hla njg m;ajk nj úfÊfidauhkaf.a woyihs'  ldgqka NdIdj ldgqka Ys,amshd úiskau j¾Okh l< hq;= nj;a ldgqka ixfla; mdGlhdg f;areï .ekSug myiqjk wdldrhg ks¾udKd;aul ixfla; jeä jYfka fhdod .ekSu ;=<ska ldgqka NdIdjo fmdaIKh l< yels nj Tyqf.a ms<s.ekSuhs' ixfla; ks¾udKh lr .ekSfuka ldgqkh i|yd jdlH fhdod .ekSug wjYH fkdjk w;r mdGlhd fj; ixfla; uÕska ikaksfõokh fldg .; yels fõ'

úfÊfidauhkaf.a ldgqk ;=< ixfla; Ndú;h nyq,j olskakg ,enq‚' m%pKav l%shd i|yd Tyq fhdod .kq ,enqfõ fndaïnhhs' ldgqka Ñ;%hl fndaïnhl ixfla;hla ÿgq úg mdGlhd th wjfndaO lr.kakd ,§' yÈis wjia:dj ixfla;j;a lrkq ,enqfõ .,a f;dmamsfhks' W;=f¾ fldá ;%ia;jd§ka fldáhl=f.a rEmhlska o frdlÜ tflka Ôjk úhou ksrEmKh úh' ldgqka ;=< olskakg ,enqKq idßfmdg ixfla;hla jYfhka ks¾udKh lrkq ,enqfõ úfÊfidauhkah' úfoaY Kh wdOdr b,a,ñka f,dalh jfÜ hdu ixfla;j;a lsÍug Tyq fhdod .;af;a md;%hhs' ldgqkh i|yd th úia;r lsÍug jdlH fhdod .ekSu ldgqka Ñ;%h ÿ¾j,ùug fya;=jla jk nj Tyq mjid we;'

Tyq m%ldY lrkafka ldgqka NdIdfõ fydaähla uu yod.;a;d' fï ixfla; fydaäh uÕska b;d ir,j iy fláfhka fndfyda foa mejeish yelshs' mdGlhka oyia .Kkla fuu fydaäh f;areï wrf.khs ldgqka Ñ;% ri ú¢kafka'˜

úfÊfidauhka tod mgkau ldgqka fCIa;%fha ksoyia u;Odßhl= f,i lghq;= lrkq ,efí' ienE ldgqka Ys,amshd Ôj;ajkafka fmdÿ ck;dj iuÕh' fmdÿ ck;djf.a ÿla lror mSvdjka ldgqka ;=<ska úksúo ±lSug;a whym;g" widOdrKhg úreoaOj myr §ug;a hym;a idOdrKhg ms§u;a Tyqf.a ldgqka ;=<ska ±l.; yelsfõ' ¥IK jxpd j,ska msreKq widOdrKlï lrkq ,nk rchla jqj;a ksjerÈ idOdrK ud¾.hg .ekSug ldgqka Ys,amshdg yelshdj mj;sk nj úfÊfidauhkaf.a u;hhs' rchla fmr<Sug ldgqka Ys,amshdg yelshdjla fkdue;s jqjo tys ÿ¾j,;d fmkajd§ug Tjqkag yelshdj ,efí'

බි‍්‍රතාන්‍ය මහ කොමසාරිස්වරයකු වූ ‘‘වෝකර්” මහතා වරක් විජේසෝමයන්ගේ කාටුන් රීතිය විවරණය කළේ ‘‘ පුද්ගල කෝන්තරයෙන් තොරව කෝපයෙන් වෛරයෙන් බැහැරව කාටුන් අඳින මා දුටු ප‍්‍රබලම කාටුන් ශිල්පියා විජේසෝමයි' ”යනුවෙනි.වෛරයකින් හෝ කෝපයකින් තොරව හාස්‍ය උපහාසය පදනම්කොට ගනිමින් වඩාත් උත්තරීතර ජීවන පැවැත්මකට කටු පෑනෙන් පින්සලෙන් දායකවීම සැබෑ කාටුන් ශිල්පියාගේ සමාජ මෙහෙවරයි යනුවෙන් කාටුන් ශිල්පියා සතු වගකීම පිළිබඳව විජේසෝමයන් දරන්නේ එවැනි අදහසකි. ඔහු ප‍්‍රකාශ කර ඇති ආකාරයට ඔහු කටු පෑනෙන් පින්සලයෙන් මතුපිට අඳින රේඛාවක් පාසා දක්නට ලැබෙන්නේ විජේසෝමයන්ගේ අතීත ජීවිතයේ නිර්මාණාත්මක වර්ධනයයි'

ජිෆ්රි යුනුස්

ð*aß hqkqia ldgqka Ys,amsfhl= f,iska fCIa;%hg msúfikafka 1946§ bßÞ Tíij¾ mqj;am;sks' mdi,a YsIHhl=j isá wjêfhau Tíi¾j¾ mqj;amf;a l¾;Djrhdf.a wdrdOkdj u; ldgqka ks¾udKh lrk ,§' Tíß flda,Üf.a ldgqkaj, n,mEu hqkqiaf.a ldgqka Ôú;h i|yd .=reyrelï ù we;' 1953§ ;sklrka mqj;amf;a ldgqka Ys,amshd f,io lghq;= lr we;' miqj ls%lÜ iudchlg ldgqka ks¾udKh lrk ,o w;r tu ldgqka ÿgq we;a; mqj;amf;a î'tA' isßj¾Okhka we;a; mqj;am;g foaYmd,k ldgqka ks¾udKh lsÍug Ndrlrk ,§' we;a; k;r lrk f;lau hqkqia tys ldgqka Ys,amshd jYfhka lghq;= lrk ,§'

—wmamqydñ˜ kue;s ldgqka pß;hg hqkqia úiska Ôjh fokafka fï wjêfhah' Tyq wmamqydñ Tiafia fmdÿ ck;dj ksfhdackh lrk ,§' wmamqydñf.a lgqka pß;h yryd idudkH ck;djf.a y~ by< ;ekaj,g wefikakg i,iajk ,§' —wmamqydñ˜ idudkH ck;djf.a ixfla;h úh' f,dl= wKav ±uQ fldaÜ Nd.hla w¢k wmamqydñf.a wf;a l=vhlao we;' hqkqia wmamqydñ fhdodf.k rcfha jerÈ ÿgq ;ek È.g yryg myr .ik ,§' tu hq.fha tla tla foaYmd,k{hka fjkqfjka ldgqka ks¾udKh l< t;=udf.a ldgqka ;=< lsis÷ úfgl wmydihla olakg fkd,enq‚' Tyqf.a ldgqka wOHhkh lsÍfï§ ±l.; yels jkafka tA ;=< Wmydih uqiq ydiHhla .eíù we;s njhs'

l¾lY jQ Wmydih hqkqiaf.a ldgqka ;=< wkkH jQ ,laIKhls' breKq lñih;a "irula isÿre jqKq mkau,a,la fliÕ irerlska hq;a wmamqydñf.a w; /¢ l¨ l=vh;a md,lhkaf.ka mSvd ú¢k ck;d ksfhdackhka úh' tjlg úfoaY weue;sjrhdj isá tA'iS'tia yóâ uy;d .=jka f;dgqfmdf<ka nei ydßiam;a;=jg hk mdr wik ldgqkhla we| hqkqia ;u j¾.fhau idudðlfhl=g myr .ik ,§' Tyqf.a ldgqka i|yd cd;s" wd.ï" mCI fNaohla fkdùh'

ckdêm;s fÊ'wd¾' chj¾Ok" wd¾' fm%auodi ksrka;rfhka hqkqiaf.a ldgqkays olakg ,enq‚' jrla tjlg ckdêm;sj isá wd¾' fm%auodi uy;df.ka hqkqiag ksjila ;E.s ,eì‚' tu i;sfhau fm%auodi ckdêm;sjrhd Wmydihg  ,lalrñka we;a; mqj;am;g ldgqkhla ks¾udKh lrk ,§' jrm%ido fya;=fjka ;u ldgqka jD;a;Sh mdCIsl fkdlr iajdëkj ;u ldgqka ks¾udKh lrk ,o ldgqka Ys,amshl= úh'

tx.,ka;fha f*daj¾â" fâ,s fg,s.%d*a" fuda¾kska iagd¾ iy fou< mqj;am;la ys hqkqiaf.a ldgqka m< jkakg úh' hqkqia ;=< jQ úfYaI;ajh jQfha isxy," fou<" bx.S%is hk NdId ;=fkkau ldgqka ks¾udKfha fhÿKq tlu YS% ,dxlsl Ys,amshd jQfha Tyqh' hqkqiaf.a ldgQk ir, uÜgul ;snqKo tA yryd ,ndÿka iudc fufyjr buy;ah' jir úiaila muK —we;a;˜ mqj;amf;a ldgqka Ys,amshd jYfhka Tyqkaf.ka isÿjQ iudc fufyjr lemS fmfka' Tyq jvd;a ckms%h jQfhao we;a; mqj;am; i|yd ldgqka ks¾udKh lrk ,o iufha§h'

අනෙක් මාර්ගය සාමය සහිත පාරකි. මල් පිපුණු, පරවියන් සිටින, සාමකාමී මාර්ගයක් එහි ඇත' එම මාර්ගයේ සරමක් ඇඳගත් කුඩා මිනිසෙක් සිටින අතර එය සංකේතවත් කරනු ලබන්නේ දකුණු ලෝකයයි. ඔවුන් තුළ ඇති දුප්පත් බව සංකේතවත් කිරීම සඳහා සරම සංකේත නිරූපණයක් ලෙස දක්වා ඇත. කුඩා මිනිසා උතුරු ලෝකයේ මිනිසාගේ සැරයටියෙන් අල්ලාගෙන සාමය මාවතේ සිටි කුඩා මිනිසා ප‍්‍රභූවරයාට ආරාධනා කරනු ලබන්නේ මේ පාරෙන් යන්න එන්න, මේ ඔබේ මාවතයි. එ් තමයි සාමයේ මාවත. දකුණු ලෝකයේ කුඩා මිනිසා උතුරු ලෝකයේ ප‍්‍රභූවරයාට ආරාධනා කරන්නේ සාමය පිළිගන්නා ලෙසටයි'

මෙම කාටුනය හරහා කාටුන් ශිල්පියා සන්නිවේදනය කිරීමට උත්සාහ දරා ඇත්තේ සාමය ඉබේ ඇතිවන්නක් නොව සාමය ගොඩනඟා ගත යුත්තේ මිනිසා විසින්ම බවයි. එය දකුණේ මිනිසා උතුරු මිනිසාට දෙන ආදර්ශයයි'

මෙම කාටුනය හරහා කාටුන් ශිල්පියා සන්නිවේදනය කරනු ලබන දෙය හා මෙහි සංකල්පය මනා ලෙස නිරූපණය කොට ඇත' ඒ සඳහා තරස්වින් යොදා ගෙන ඇති සංකේතම අදහස ගැන පිළිඹිඹු කිරීමටත් පාඨකයාට සන්නිවේදනය කිරීමටත් මනා ලෙස ගැලපෙන බව පෙනේ' මෙම කාටුනය හරහා වර්තමාන ලොකය ගමන් කරන විනාශකාරී බලවේගයන් පිළිබඳව නිරූපණය කොට ඇත'

රුවන් තරස්වින්

ආනන්ද විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලැබූ රුවන් තරස්වින් මහතා පාසල් සමයේදීම කාටුන් කලාවට දක්‍ෂතා දැක්වූවෙකි. ආනන්ද විද්‍යාලය හා නාලන්ද විද්‍යාලය එකතුව නිර්මාණය කරන ලද කි‍්‍රකට් සඟරාවට මුලින්ම තම කාටුන නිර්මාණය කිරීමට තරස්වින් මහතාට හැකිවිය. පොකට් කාටුන් කලාවට පිවිසීමට පාසල් සමයේදීම කි‍්‍රකට් සඟරාව හරහා ඔහුට හැකිවිය. ”සතුට” පුවත්පතට චිත‍්‍ර කතා නිර්මාණය කිරීමද රුවන් තරස්වින් මහතා අතින් සිදුවිය.

සිළුමිණ, සරසවිය, නව යුගය, තිනකරන් වාර මංජරීන්, සැට්මැක් (sat mag)  සහ තරුණි වැනි සඟරා සහ පුවත්පත් සඳහා මුල් කාලයේදී පොකට් කාටුන් නිර්මාණය කළ ඔහු එහිදී එදිනෙදා ජන ජීවිතයේ උපහාසාත්මකව කාටුනයට නඟන ලදී. එහිදී දේශපාලනය එ් සඳහා යොදා නොගැනීම දක්නට ලැබුණි. 1980 මුල් කාලයේදී සරසවිය පුවත්පත්ට පිටු භාගයක් පමණ වන සේ සාමාජ කාටුන් අඳින ලදී. 1981දී තරස්වින් මහතා ”ඬේලි නිවුස්” (Daily News) පුවත්පතට ලෝක දේශපාලනය පිළිබඳව කාටුන් නිර්මාණය කරන ලදී. ඔහුගේ දේශපාලන කාටුන් කලාවට පිවිසීම දැකගත හැකි වන්නේ ඉන් අනතුරුවය. ප‍්‍රධාන වශයෙන් කාටුන් කලාවට පැමිණීම සිදුවන්නේ මෙම පුවත්පතට සම්බන්ධ වීමත් සමඟය.

වර්තමානය වන විට ලේක් හවුස් ආයතනය හා සම්බන්ධව දිනමිණ පුවත්පතේ ප‍්‍රධාන කාටුන් ශිල්පියා වශයෙන් කටයුතු කරනු ලැබේ. තරස්වින් මහතා පවසන ආකාරයට ලෝක කාටුන් ශිල්පීන් නිර්මාණය කරගත් කාටුන් සංකේත දක්නට ලැබේ. ඇමෙරිකාව සංකේතවත් කිරීම සඳහා ‘අන්කල් සෑම්’ ද, ජපානය ‘ටාරෝ සෑන් ’ ගෙන්ද, සාමය ‘පරෙවියා සහ ඔලිව් අත්ත’ තුළින්ද සංකේතවත් කරනු ලබන බවයි.

තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියා නිර්මාණය කළ ප‍්‍රධාන කාටුන් චරිත දෙකකි. එක චරිතයක් බෙම්පියා වන අතර, අනෙක චාලිගේ චරිතයයි. බෙම්පියා කුඩා ළමයෙක් වන අතර, චාලි වයසින් පරිණත පුද්ගලයෙකි. මෙම චරිත හරහා ඔහු සාමාන්‍ය ජනතාව නියෝජනය කරනු ලැබේ. බෙම්පියා සහ චාලි යන කාටුන් චරිත නිර්මාණය කිරීමට ඔහු සේවය කරනු ලබන ලේක් හවුස් ආයතනයේ සේවය කළ චරිත දෙකක් හේතු වූ බව ඔහු පවසයි. ඔවුන්ගේ හැසිරීම්, කි‍්‍රයාකලාපයන් පදනම් ඊට පදනම් වී ඇත. මෙම කාටුන් චරිත හරහා යමක් සන්නිවේදනය කිරීමට පහසුවක් වේ. යම් දේශපාලන සිදුවීමක් සෘජුව කාටුනය තුළින් ප‍්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි අවස්ථාවන්වලදී මෙම කාටුන් චරිත ලවා අදාළ පණිවුඩය පාඨකයා වෙතට සන්නිවේදනය කිරීමට හැකිවේ.

වර්තමානය වන විට වැඩි වශයෙන් කතා බහට ලක් වන්නේ දේශපාලන කාටුන් පිළිබඳව බව තරස්වින් මහතාගේ අදහසයි. කාටුනයේ අන්තර්ගතය දේශපාලන සිදුවීම් අනුව වෙනස් වේ. එදිනෙදා දේශපාලන කරළියේ සිදුවන සිද්ධීන් දේශපාලන කාටුනය සඳහා තේමාව බවට පත්වේ. සරල තේමා බීජයක් තුළින් ගැඹුරු සංකල්පනාවක් මැවීම තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියාගේ පරමාර්ථයයි.

‘සැබෑ කාටුන් කලාව යනු කිසිම කෙනෙක් හට අපහාස නොකර  ඕනෑම දෙයක් දෙස උපහාසාත්මකව බැලීමයි.’ යනුවෙන් පවසන තරස්වින් මහතා එම කාටුන් නිර්මාණ ස්වාධීනත්වය රැකෙන නිර්මාණයක්ද විය යුතු බව පවසයි. විවිධ තේමාවන් යටතේ කාටුන් නිර්මාණය කරන ඔහු යම්කිසි සිදුවීමක් තුළින් මවාගත් ආකෘතිය අවසානයේ ඔහුගේ තෙ තෙලි තුඩින් මතුවේ. එය එදිනෙදා ජීවිතයේ  සිදුවීමක් මෙන්ම පුද්ගල චර්යාවන් සමඟින් සංකලනය වූ කාටුනයකි.

අලූත් ශෛලියකට රේඛා භාවිතා කරමින් කාටුන් නිර්මාණය කරන තරස්විනයන්ගේ  චිත‍්‍ර සජිවීය. ඔහු රේඛා භාවිතා කරන ආකාරය අනුව රේඛාවට නිදහසක් ලැබී ඇත. එදිනෙදා සිදුවීම් හැලහැප්පීම් තුළින් සමාජයේ ගලායාම සාර්ථකව නිරූපණය කරනු ලබන මෙරට කාටුන් ශිල්පීන් කිහිපදෙනා අතරින් තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියාට හිමිවන්නේ සුවිශේෂි ස්ථානයකි.

මොහුගේ කාටුන් තුළ බල්ලෙකුගේ රූපයක් දක්නට ලැබේ. බෙම්පියාගේ යහළුවා ලෙස සිටින මෙම බල්ලා හරහා විටෙක සමහර දේශපාලන සිද්ධීන් පිළිබඳව හාස්‍ය හා උපහාසය මතු කර දක්වයි. පුවත්පතේ මතය බොහෝවිට පුවත්පතේ කාටුනය තුළින් නියෝජනය වන අතර එය සෑම රටකම පාහේ පොදු වූවක් බව රුවන් තරස්වින්ගේ අදහසයි. 1995 වර්ෂයේ පමණ සිට මේ දක්වා දීර්ඝ කාලයක් දිනමිණ පුවත්පතට තරස්වින් ශිල්පියා අතින් කාටුන් නිර්මාණය වේ. 80 දශකයේ සිට වර්තමානය දක්වා ඔහුගෙන් කාටුන් ක්‍ෂේත‍්‍රයට සිදුවන මෙහෙවර අති විශාලය.

පාසල් සමයේදීම ලේක්හවුස් ආයතනයට සම්බන්ධ වූ රුවන් තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුන් හි ඔහුටම ආවේණික වූ ශෛලියක් දැකගත හැකිවිය. ඔහුගේ කාටුන් ශෛලිය පිළිබඳ රුවන් තරස්වින්ගේ අදහස වන්නේ ”මම කාටුනයක් වැඩිය හැඩගන්වන්න උත්සාහ ගන්නේ නැහැ. ඉතාමත් සරලව ක්‍ෂණිකව පාඨකයාට ග‍්‍රහණය කරගත හැකි අයුරින් කාටුන නිම කිරීම මාගේ අරමුණයි.”

සරල රීතියක් ඔස්සේ ගොඩනැඟී ඇති ඔහුගේ කාටුන් තුළ වූ අන්තර්ගතය පිටු ගණනාවක ලිපියක් ලිවිය හැකි තරම් වේ. රුවන් තරස්වින් මෙරට සිටින ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ කාටුන් ශිල්පියෙකි. ලෝක අවධානයට යොමු වූ සිද්ධීන් බොහෝ විට ඔහුගේ කාටුන් සඳහා වස්තු වී ඇත. ඔහුගේ කාටුන් ශෛලිය ගොඩනැඟී ඇත්තේ කාලාන්තරයක් පුරා ගොනු කර ගත් අත්දැකීම් සම්භාරයක් තුළිනි. දේශපාලන සංසිද්ධීන් කෙරෙහි පමණක් නොව විවිධ තේමාවන් යටතේ ඔහු කාටුන් නිර්මාණය කරන ආකාරයක් දැකගත හැකිවේ.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලන කාටුන් කලාවේ ප‍්‍රමුඛතම කාටුන් ශිල්පියකු ලෙස ඔහු හැඳින්විය හැකිය. සතුට පුවත්පතට චිත‍්‍ර කතාව ඇඳ අවසන්වූ පසු ”පොකට්” කාටුන් කලාවට යොමු වූ තරස්වින් මුලින්ම සතුට පුවත්පතට පොකට් කාටුනයක් නිර්මාණය කරන ලදී. මුලින්ම ලේක්හවුස් ප‍්‍රකාශන සඳහා මුල් කාලීනව ඔහු විසින්ම නිර්මාණය කෙරුණේ දේශපාලන කාටුන නොව සමාජයේ යම් යම් සිදුවීම් ඇසුරෙන් අඳින ලද කාටුන් චිත‍්‍රයන්ය. තරුණි පුවත්පතේ කාටුන් ශිල්පියා වශයෙන් කටයුතු කරන තරස්වින් මහතා ”Daily News” පුවත්පතේ විදෙස් පුවත් පිටුව සඳහා දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණය කරනුයේ ඉන් අනතුරුවය. අනතුරුව ”Daily News” පුවත්පතට අඳින ලද කාටුන් සමාජයේ කතා බහට ලක්වීමත් සමඟ එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස ‘යොවුන් ජනතා’ පුවත්පතේ විදෙස් පිටුවට දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණය කිරීමට අවස්ථාව ලැබේ.

දිනමිණ පුවත්පතට සම්බන්ධවීමත් සමග පූර්ණකාලීන කාටුන් ශිල්පියකු වශයෙන් කටයුතු කරන තරස්වින් මහතා ළමා කතා සඳහාද චිත‍්‍ර අඳින ලදී. 70 දශකයේ අග භාගයේ සිට 80 දශකය මුල දක්වා මිහිර පුවත්පත සඳහා චිත‍්‍ර නිර්මාණය කිරීමෙන් ළමා චිත‍්‍ර ඇඳීමට අවශ්‍ය පන්නර ලබා ගත්තේය. කාටුන් කලාවට යොමු වීමත් සමඟ ළමා චිත‍්‍ර ඇඳීමෙන් ඈත් වූ ඔහු සම්පූර්ණ දායකත්වය කාටුන් මාධ්‍යය වෙත ලබාදෙන ලදී. චිත‍්‍ර ඇඳීමට හැකියාව තිබූ පමණින් කාටුන් ශිල්පියකු නොවන බව තරස්වින්ගේ අදහසයි. කාටුන් ශිල්පියකුට සමාජ  සිද්ධි පිළිබඳව පුළුල්ව සිතා බැලීමට හැකි බුද්ධියක් මෙන්ම එම සිද්ධීන් විනිවිද දැකීමට හැකියාවක් තිබිය යුතු බව ඔහුගේ පිළිගැනීමයි.

රුවන් තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියකු ලෙස ප‍්‍රචලිත වූයේ දේශපාලන කාටුන් කලාවට යොමු වීමේ ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. පුවත්පත් කාටුන් කලාව සමාජ මෙහෙවර සඳහා යොදාගත හැකි නිර්මාණාත්මක සන්නිවේදන මෙවලමක් ලෙස සළකන තරස්වින් කාටුන් නිර්මාණයේදී තමන්ගේ සීමාව උපරිමයට යාමේදී පරිකල්පනය ඉතා වැදගත් බව පෙන්වා දෙයි. කාටුන් ශිල්පියාගේ නිර්මාණ නිදහස පොදුවේ ගත් විට පුවත්පත් නිදහස හා එකට බැඳී පවතී. රටේ පවතින නිදහසත් තමන් සේවය කරන පුවත්පත් ආයතනයේ ලැබෙන නිදහසත් කාටුන් නිර්මාණය සඳහා වැඳගත් වන බව ඔහුගේ අදහසයි. ස්වයං වාරණයකින් යුතුව කාටුන් ශිල්පීන් තම මාධ්‍ය හැසිරීම වගකීමක් ලෙසටද ඔහු සලකනු ලැබේ.

පුවත්පත් කාටුන් ශිල්පියකුට ප‍්‍රබල සමාජ, දේශපාලනික ඥනයක් තිබිය යුතු වන අතර ඔවුන් දේශීය මෙන්ම විදේශීයව සිදුවන දේශපාලන කි‍්‍රයාදාමයන් කෙරෙහි අවධානයෙන් සිටීම ඔහුගේ කාටුන් නිර්මාණ අන්තර්ජාතිකව පවා ප‍්‍රචලිත වීමටත් ජනපි‍්‍රය වීමටත් හේතු වී ඇත. හාස්‍ය උපහාසය මුසු වූ කාටුන් නිර්මාණය කිරීමට කාටුන් ශිල්පීන්ට හැකියාව තිබිය යුතු බව තරස්වින් මහතා ප‍්‍රකාශ කරයි. මාධ්‍යවේදීන් අතර කාටුන් ශිල්පියා සුවිශේෂ පුද්ගලයකු වන්නේ ඒ හේතුවෙනි.

විදේශ සිදුවීම් මුල් කර ගනිමින් වැඩිවශයෙන් කාටුන් නිර්මාණය කරන  රුවන් තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියා ශී‍්‍ර ලංකාවේ කාටුන් ශිල්පීන් එ් කෙරෙහි අඩු අවදානයක් දක්වන බැවින් ඔහු ඒ ‍‍ෙක්‍ෂ්ත‍්‍රය කෙරෙහි යොමු වී කාටුන් අඳිනු ලැබේ. තරස්වින් කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුන් ශෛලිය ඔහුටම ආවේණික වූවක් බව වෙනත් කාටුන් ශිල්පීන් හා සැසදීමේදී දැක ගත හැකිවේ. එකම ඉරකින් නිමවන මෙම කාටුන්හි විවිධ ආටෝපයන් දැකිය නොහැකිය. සරල රීතියක් ඔස්සේ ගොඩනැංවී ඇති ඔහුගේ කාටුන් ජාත්‍යන්තර සම්මානයටද ලක්වී ඇත.

ජාත්‍යන්තරය තුළදී කාටුන්හි වචන භාවිතය අවම බවක් දක්නට ලැබේ. එහිදී යුද්ධය වැනි සිද්ධින් කාටුන් ශිල්පීන්ට රසවත් ආහාරයක් වන බව තරස්වින් මහතාගේ අදහසයි. ඔහුගේ කාටුන් රේඛාවන් අනෙකුත් කාටුන්හි රේඛාවන්ට වඩා වෙනස්ය. එ්වා තමන්ට අවශ්‍ය පරිදි නිදහසේ ගමන් කරනු ලැබේ. සීමා මායිම් නොමැතිව රේඛාවට නව ජීවයක් ලබාදීමට ඔහු කටයුතු කර ඇත. මෙම රේඛා පරිහරණය පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් ඔහු ප‍්‍රකාශ කරන්නේ

”මා කිසිවිටක රේඛා ඇඳ මකන්නේ නැහැ. මගේ හිතට හරියන ලාලිත්‍ය එනකම් මා එය අභ්‍යාස කරනවා. අභ්‍යාස කරනවා යැයි කිව්වට එ්ක වෙන්නේ රේඛා අඳින ඇදිල්ලටමයි. ඒ මිසක් වේලපහ අමුතුවෙන් කරන පුහුණුවක් නෙවෙයි.”

විදේශ විත්ති වෙනුවෙන් ඬේලි නිවුස් පුවත්පතට නිර්මාණය කරන ලද කාටුන් කිහිපයක් ‘වර්ල්ඞ් ප්‍රෙස් රිවීව්’ නම් සඟරාවේ පළ වී ඇත. එහි පළ වන්නේ ලෝක අවධානයට යොමු වූ පුවත් සඳහා නිර්මාණය කරන ලද කාටුන්ය. ඬේලි නිවුස් පුවත්පතේ කාටුන් ශල්පියා ලෙස කටයුතු කළ රුවන් තරස්වින් තම කාටුන් අන්තර්ගතයේ සරල තේමාවන් තුළන් ගැඹුරු සංකල්පයක් මවා ඇත.

වර්තමානය වන විට දිනමිණ පුවත්පතේ කාටුන් ශිල්පියා ලෙස කටයුතු කරන ඔහුගේ කාටුන් ”එන්ටි වික් ලූන්ග්ස් පොලිටික්” (Entwicklungs politik) නමැති දේශපාලන වර්ධනය යන අරුත් ඇති සඟරාව සඳහා ‘ලෝකය දකුණට පෙනෙන්නේ කෙසේද? ඔවුන් උතුරට කියන්නේ කුමක්ද?’ යන්න පිළිබඳව ‘පර්මීන් ප්‍රොටෙස්ටන් නිවුස් එ්ජන්සිය’ මඟින් පැවැත්වූ තරඟයෙන් තෝරාගත් කාටුන් 15 අතුරින් හොඳම කාටුන් 5 අතරට රුවන් තරස්වින් ශිල්පියාගේ කාටුනයක් අයත්වීම සුවිශේෂී අවස්ථාවකි.

මෙම කාටුනය තුළ අන්තර්ගත වී තිබුණේ වර්තමාන ලෝකය ගමන් කරන විනාශකාරී බලවේග පිළිබඳවය. ඔහු තම කාටුනය තුළ උතුරු ලෝකය ධනවත් බලවත් ප‍්‍රභූවරයෙක් ලෙස නිරූපණය කිරීමට උතුරු ලෝකයේ මිනිස් රූපය විශාලව ඇඳ ඇත. ධනවත් බව නිසාම එම රටවල් අන්ධ වී ඇති ආකරය නිරූපණය කිරීමට සුදු සැරයටියක් දරා සිටින ලෙස නිර්මාණය කර ඇත. එහි එක් අතක ඩොයිෂ් මාර්ක් , පවුම් , ඩොලර් ආදී මුදල් රැඳී ඇත. ඔහු ගමන් කරන මාර්ගය කොටස් දෙකකට බෙදී ඇත. එක් මාර්ගයක යුද්ධය දක්නට ඇත. ඊට අමතරව අවි ආයුධ, මිනි ඔලූ, ඇටකටු හා මත්කුඩු දක්නට ලැබේ.

අනෙක් මාර්ගය සාමය සහිත පාරකි. මල් පිපුණු, පරවියන් සිටින, සාමකාමී මාර්ගයක් එහි ඇත. එම මාර්ගයේ සරමක් ඇඳගත් කුඩා මිනිසෙක් සිටින අතර එය සංකේතවත් කරනු ලබන්නේ දකුණු ලෝකයයි. ඔවුන් තුළ ඇති දුප්පත් බව සංකේතවත් කිරීම සඳහා සරම සංකේත නිරූපණයක් ලෙස දක්වා ඇත. කුඩා මිනිසා උතුරු ලෝකයේ මිනිසාගේ සැරයටියෙන් අල්ලාගෙන සාමය මාවතේ සිටි කුඩා මිනිසා ප‍්‍රභූවරයාට ආරාධනා කරනු ලබන්නේ මේ පාරෙන් යන්න එන්න, මේ ඔබේ මාවතයි. ඒ තමයි සාමයේ මාවත. දකුණු ලෝකයේ කුඩා මිනිසා උතුරු ලෝකයේ ප‍්‍රභූවරයාට ආරාධනා කරන්නේ සාමය පිළිගන්නා ලෙසටයි.

මෙම කාටුනය හරහා කාටුන් ශිල්පියා සන්නිවේදනය කිරීමට උත්සාහ දරා ඇත්තේ සාමය ඉබේ ඇතිවන්නක් නොව සාමය ගොඩනඟා ගත යුත්තේ මිනිසා විසින්ම බවයි. එය දකුණේ මිනිසා උතුරු මිනිසාට දෙන ආදර්ශයයි.

මෙම කාටුනය හරහා කාටුන් ශිල්පියා සන්නිවේදනය කරනු ලබන දෙය හා මෙහි සංකල්පය මනා ලෙස නිරූපණය කොට ඇත. එ් සඳහා තරස්වින් යොදා ගෙන ඇති සංකේතම අදහස ගැන පිළිඹිඹු කිරීමටත් පාඨකයාට සන්නිවේදනය කිරීමටත් මනා ලෙස ගැලපෙන බව පෙනේ. මෙම කාටුනය හරහා වර්තමාන ලොකය ගමන් කරන විනාශකාරී බලවේගයන් පිළිබඳව නිරූපණය කොට ඇත.

දාස හපුවලාන

වත්මන් සකලවිධ නිර්ධන මිනිස් පරපුරේම හඬ සුවාරිස් චරිතය හරහා පාඨකයා වෙතත් පාලකයා වෙතත් රැගෙන යන සුවාරිස් කාටුනය තුළින් දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රයේ දූෂණ, වංචා, අසාධාරණකම් හමුවේ බැටකන සාමාන්‍ය ජනතාවගේ නියෝජනයක් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීමට තරම් දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුන්හි ඔහුටම ආවේණික වූ ශෛලියක් දැකගත හැකි වේ. කාලයෙන් කාලයට පාලකයන් මාරු වී ගියත් ආණ්ඩු පෙරලී ගියද සමාජයේ තැලී පොඩිවී යන මේ කෙසඟ වූ ශරීරයක් ඇති මිනිසාට පණ පොවන දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියා දේශපාලන කාටුන් කලාවේ අයුක්තිය අසාධාරණයේදී සුවාරිස් ලවා හාස්‍ය උපහාසය මුසුව පහර දෙනු ලබයි.

1981 ‘රිවිරැස’ පුවත්පත තුළින් පුවත්පත් කලාවට පිවිසි දාස හපුවලානයන් ‘දවස’ පුවත්පත් ආයතනයේ රෝහණ ගමගේ මහතාට තමන් නිර්මාණය කරන ලද කාටුන් චිත‍්‍රයක් පෙන්වීමෙන් පසු දවස පුවත්පතේ කාටුන් ශිල්පියා වශයෙන් කටයුතු කරන ලෙස ආරාධනා කරන ලදි. මෙම කාල වකවානුව ජේ. ආර්. ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයාගේ පාලන සමය වූ බැවින් දාස හපුවලානයන්ගේ පළමු කාටුනය බවට පත් වූයේ ද ජේ. ආර්. ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයාට අඳිනු ලැබූ කාටුනයකි.

වයස අවුරුදු 19 පමණ වන විට කාටුන් කලාවට පිවිසි දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියා චිත‍්‍ර කලාවට දස්කම් දැක්වුවද කාටුන් ක්ෂේත‍්‍රයට පැමිණීමට විශේෂ අධිෂ්ඨානයක් නොතිබුණි. එහෙත් ඔහුටම ආවේණික වූ ශෛලියක් කුඩා කාලයේ කුරුටු බලි ගාමින් කටු චිත‍්‍ර ඇඳි අවදියේ සිට පෝෂණය විය. දවස පුවත්පත වසා දැමීමත් සමඟ 1990 වර්ෂයේ දී ලංකාදීප පුවත්පතට සම්බන්ධ විය. එහි ටික කාලයක් සේවය කළ ඔහු එයින් ඉවත් වී ලක්බිම පුවත්පතට ද දේශපාලන කාටුන් චිත‍්‍ර නිර්මාණය කරන්නට විය. ඉන් අනතුරුව දිවයින පුවත්පතේ කාටුන් ශිල්පියා වශයෙන් ද කටයුතු කළ ඔහු නැවත ලංකාදීප පුවත්පතේ කාටුන් ශිල්පියා වශයෙන් වර්තමානයේ ද දේශපාලන කාටුන් ශිල්පියෙකු වශයෙන් කටයුතු කරනු ලැබේ. ප‍්‍රධාන දේශපාලන කාටුනය සහ සුවාරිස් කාටුනය ලංකාදීප පුවත්පතට නිර්මාණය කරනු ලබන දාස හපුවලානයන්ගේ කාටුන් තුළ ගැඹුරක් දැකගත හැකිය. ශ‍්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන කරළියේ බොහෝ දේශපාලනඥයින් කාටුන් චරිතයන්ට නිර්මාණය කිරීමේ පුරෝගාමීත්වය ඔහුට හිමි වේ.

කාටුන් භාෂාව වර්ධනය කර ගැනීම තුළින් කාටුන් මාධ්‍ය පාඨකයා අතරට ගෙන යාම පහසුවක් වන බව සලකන දාස හපුවලානයන් පාඨකයාට පහසුවෙන් තේරුම් ගත හැකි නිර්මාණාත්මක සංකේත වැඩි වශයෙන් බිහි කිරීමත් සමඟම කාටුන් භාෂාව ද පෝෂණය කරගත හැකි බව විශ්වාස කරනු ලැබේ. කාටුන් ශිල්පියා පාඨකයා සමඟ කතා කරනුයේ වචන වලින් නොව සංකේත භාවිතයෙන්ය.

සැබෑ කාටුන් ශිල්පියා ජීවත් වන්නේ පොදු ජනතාව සමඟයි. අසාධාරණකම්, දූෂණ වංචාවන්ට ලක්ව දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් පීඩා විඳින පාඨකයාගේ වේදනාවට සංවේදී විය යුතුය යන්න ඔහු කාටුන් නිර්මාණයට පෙර සිතා බලන දෙයකි. අයහපත් මෙන්ම අසාධාරණ දෙයට පහර දීමටත් යහපත් සාධාරණ දේ අගය කරමිනුත් ඔහු දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණකරණයේ නිරත වේ.

‘කාටුනයක් නිර්මාණය කරන විට මෙම සමකාලීනව තිබෙන වැදගත් මාතෘකාවකටයි යොමු වෙන්නේ. කාටුනයක් නිර්මාණය කිරීමේ දී සිනහව, උපහාසය, විහිළුව කියන කරුණු වැදගත් කියලා මට හිතෙනවා. නමුත් මෙම කරුණු තුනම එකට එක් කරන්න අමාරුයි.’ යනුවෙන් පවසන දාස හපුවලානයන් සෑම විට තම දේශපාලන කාටුන් වචන භාවිතයෙන් තොරව නිර්මාණය කිරීමට උත්සහ ගනී. ඔහුගේ දේශපාලන කාටුන් අධ්‍යයනය කිරීම එ් බව පැහැදිලි කර ගත හැකිය. ඔහුගේ කාටුන් තුළ වචන භාවිතා කර ඇත්තේ අවම වශයෙනි. රූපයෙන් පමණක් අදහසක් ප‍්‍රකාශ කළ නොහැකි අවස්ථාවන් හීදී පමණක් වචන භාවිතා කරමින් කාටුන් නිර්මාණය කරනු ලබන බව දක්නට ලැබේ.

දේශපාලන ප‍්‍රශ්න හාස්‍යයට ලක් කිරීම විනා කිසිවකුට පෞද්ගලිකව පහර ගැසීම ඔහුගේ කාටුනයේ අරමුණ නොවේ. දේශපාලන සංසිද්ධියක් සංක්ෂිප්තව ප‍්‍රකාශ කිරීමට ජනතාව හොඳින් හඳුනන සංකේත භාවිතා කිරීමට කාටුන් ශිල්පියා පෙළඹේ. එම සංකේතයන් අදාල සිද්ධිය හෝ දේශපාලන චරිතය හඳුනා ගැනීමට යොදා ගනී. ණයක් සංකේතවත් කිරීමට පාත‍්‍රයක් වැනි සංකේත යොදා ගන්නා ලද අතර වත්මන් දේශපාලන කරළියේ ප‍්‍රබල දේශපාලන චරිතයක් වූ විමල් වීරවංශ මහතා කාටුන් චිත‍්‍රයක් හරහා දැක්වීමේ දී එම චරිතය සමඟ වැඩි කතාබහට ලක් වූ ජංගම දුරකථන දෙකක් සටහන් කිරීම වැනි සංකේත මඟින් පාඨකයාට එක් වරම දේශපාලන චරිතය හඳුනාගැනීමට හැකියාව ලැබේ.

කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල අමාත්‍යවරයා කාටුන් කලාවට හඳුන්වා දෙන ලද්දේ දාස හපුවලානයන් විසිනි. රෙදි අපුල්ලන්නෙක් ලෙස නිර්මාණය කොට ඇති මෙම චරිතය වර්තමානයේ එතුමා දරන අමාත්‍යාංශයට ගැළපෙන ලෙස සංකේත නිර්මාණය කොටගෙන ඇත. බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා වෙළෙඳ අමාත්‍යවරයාව සිටි අවදියේ ඔහුව කාටුන් චරිතයට නඟන ලද්දේ ධන සෘණ වශයෙනි. ‘මිස්ටර් ධන සෘණ ’ චිත‍්‍රපටය පැමිණි අවදියේ එය ඇසුරු කොට ගෙන එම චරිත නිර්මාණය කොට ඇත. වර්තමානය වන විට අමාත්‍ය කරු ජයසූරිය මහතාගේ රූපය සමඟ කරුවක් යොදා ගැනීමෙන් එතුමා සංකේතවත් කරනු ලැබේ. වර්තමානයේ දී සජිත් පේ‍්‍රමදාස අමාත්‍යවරයා සංකේතවත් කිරීමට බංකුවක් යොදා ගන්නා ලදි. මෙවැනි දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණය කිරීමේ දී වචන භාවිතයෙන් තොරව කාටුනයේ අදහස සන්නිවේදනය කිරීමට ඔහුට ආවේණික සංකේතයන් නිර්මාණය කර ගන්නා ලදි.

තීරු කාටුනයක් වශයෙන් ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන ලද සුවාරිස් කාටුනය සඳහා ඔහු දෙබස් යොදා ගන්නා ආකාරයත් සංවාදශීලී ස්වභාවයකින් නිර්මාණය කරන ආකාරයත් දැකගත හැකිය. හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුන් මඟින් ජනමතය වෙනස් කිරීමට තරම් ප‍්‍රබල වූ කාටුන් නිර්මාණයන් ද දැකගත හැකිය.

දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණය කිරීමේ දී දේශපාලන සංසිද්ධීන් පිළිබඳවත් අතීත සිදුවීම් පිළිබඳවත් කාටුන් ශිල්පියාට මනා අවබෝධයක් තිබිය යුතු බවද ඔහුගේ අදහසයි. ‘‘කාටුනය රටක ජනතාවට බලපාන යම් සිදුවීමක් ඉතා සංක්ෂිප්තව ජනතාවට කා වදින අයුරින් ඉදිරිපත් කළ යුතුය. උපහාසාත්මක බව කාටුනයට ආවේණික ලක්ෂණයකි. එම හාස්‍ය උපහාසය තුළින් වැඳගත් පණිවුඩයක් ද ලබා දෙනවා.’’ යනු ඔහුගේ අදහසයි.

බලය, දූෂණය අසාධාරණය තුළ වර්තමානය වන විට කාටුනය හරහා සමාජයට වැරදි අදහස් ද සන්නිවේදනය වෙමින් පවතින බැවින් කාටුන් ශිල්පීන් සාමාන්‍ය ජනතාවට නිවැරදි දේ පමණක් කාටුනය තුළින් නිරූපණය කළ යුතුය යන වැඳගත් මතය ද කාටුන් ශිල්පීන්ගේ වගකීමක් බව දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියාගේ අදහසයි. යම් යම් වැරදි අදහස් කාටුනය මඟින් සන්නිවේදනය කිරීම පාඨකයාට කාටුනය හරහා ප‍්‍රකාශ වන පණිවුඩය තේරුම් ගැනීමට නොහැකිව අපහසුතාවයට පත් වන අතර එම කාටුන් මඟින් ජනතාව දුරස්ථ වන බවද දක්වයි.

දාස හපුවලානයන් තම කාටුන් නිර්මාණය කිරීමේ දී ඔහුටම ආවේණික සංකේත, හැඩතල, රේඛා, යොදා ගනිමින් දේශපාලන කාටුනය ඔහුගේම ශෛලියකට අනූව නිර්මාණය කරනු ලැබේ. බොහෝ විට සාමාන්‍ය ජනතාව අතර ජනප‍්‍රිය ජනකතා කාටුනය සඳහා ආදේශ කොට ගනී. ඔහුගේ කාටුන් දුප්පත් ජනතාව වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ සිතුම් පැතුම් නිරූපණය කරන්නක් බැවින් ඔවුන්ට සමීප මාධ්‍ය යොදා ගනිමින් පාඨකයාට පහසුවෙන් ළඟා විය හැකි ආකාරයට කාටුන් නිර්මාණය කරනු ලැබේ. සමාජයේ ප‍්‍රසිද්ධ ජන කතාවන් ආශ‍්‍රය කොට ගෙන අදාල දේශපාලන සංසිද්ධියට ගැළපෙන පරිදි කාටුන් නිර්මාණය කිරීම මඟින් කාටුනයෙන් සන්නිවේදනය වන සිද්ධිය සාක්ෂරතාවයක් නොමැති ජනතාව අතරට ද පණිවුඩය ගෙන යාමට ඉන් හැකියාව ලැබේ. එම හේතුවෙන් දාස හපුවලානයන්ගේ කාටුන් චිත‍්‍රයන් සමාජයේ සියලූ දෙනා අතරම ප‍්‍රසිද්ධය.

ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රමිතීන්ට අනූව දේශපාලන කාටුනයක් සඳහා පිළිගත් මතය වන්නේ වචන භාවිතා නොකර රූපය මඟින් පමණක් අදහස අර්ථාන්විතව පාඨකයා වෙත සන්නිවේදනය කිරීමයි. එම සම්මතයට යටත්ව ශ‍්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණයේ නිරත වන්නා වූ කාටුන් ශිල්පියෙකු ලෙස දාස හපුවලානයන් පෙන්වා දිය හැකිය.

මාධ්‍ය නිදහස පිළිබඳව අඳිනු ලැබූ කාටූනයක්

දාස හපුවලානයන්ගේ කාටුන් හේතුවෙන් මැතිවරණයට තරඟ කිරීමට පෙළඹුණු දේශපාලන චරිතයන් ශ‍්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රය තුළ සිටී. ඒ වෙනකෙකු නොව රන්ජන් රාමනායක මහතාය. සබරගමු මහ ඇමති අපේක්ෂකත්වය ඔහු තරඟ වදිනුයේ දාස හපුවලානයන්ගේ දේශපාලන කාටුනයක් නිසාවෙනි.

විපක්ෂ නායක රනිල් වික‍්‍රමසිංහ මහතා යාචක පිරිසක් සිටින තැනකට ගොස් සබරගමු මහ ඇමති අපේක්ෂකත්වය භාර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටී. සබරගමු මහ ඇමති අපේක්ෂකත්වය පිළිබඳ ගැටළුවක් ඒ වන විට පැන නැඟී තිබුණු අතර දාස හපුවලානයන් විසින් විපක්ෂ නායකත්වය විසින් මහ ඇමති අපේක්ෂකත්වය ලබා දීමට හිඟමන් යැදීම විහිළුවක් බවට පත් විය. විපක්ෂ නායකත්වයට කරන ලද අපහාසයක් ලෙස මෙම කාටුනය සැලකූ රන්ජන් රාමනායක මහතා මහ ඇමති ධූරයට තරඟ වදින්නේ ඉන් අනතුරුවය. ඔහු ප‍්‍රකාශ කර සිටින්නේ ඡුන්දය ඉල්ලීමට ශක්තිය ගෙන දුන්නේ දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුනය බවයි.

සමාජයේ විවිධ වූ ක්ෂේත‍්‍රයන් තුළ සැරිසරන කාටුන් ශිල්පීන් වර්තමානයේ දේශපාලන කාටුන් නිර්මාණය සඳහා වැඩි ප‍්‍රවණතාවයක් දක්වන බව පෙනේ. දේශපාලන කරළියේ සිදුවන විවිධ වූ සිදුවීම් හාස්‍ය උපහාසය මුසු කොට ගනිමින් පාඨකයා වෙත ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. දේශපාලන කාටුන් ක්ෂේත‍්‍රයේ ගැඹුර ව්‍යාප්ත කරමින් නිර්මාණය කරනු ලබන කාටුන් අතර දාස හපුවලාන කාටුන් ශිල්පියාගේ කාටුන් පෙන්වා දිය හැකිය.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ කාටුන් ඉතිහාසය

 කාලයේ දී කාටුන් නිර්මාණ තීරය දැක බලා ගැනීමට පාඨකයන් නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියහ. කාටුන් මඟින් සමාජයට යම් පණිවුඩයක් සන්නිවේදනය වනවා සේම හාස්‍ය මුසු උපහාසයක් ඒ තුළ ගැබ් වී තිබීමද ඊට හේතුවයි.
”පුවත්පතක සම්පූර්ණ තීරුවකට වඩා වේගයෙන් හා මැනවින් අදහසක් චිත‍්‍රයක් ආකාරයෙන් මනසෙහි මවාපාන හෙයින් පුවත්පත් කාටුන් චිත‍්‍රය ප‍්‍රධාන කර්තෘ වාක්‍යයටද වඩා වැඳගත් තැනක් ගනී. ”
ශ‍්‍රී ලංකාවේ පළ වූ මුල්ම කාටූනය ලෙස සිංහල විශ්ව කෝෂයේ දක්වන්නේ ‘දිනමිණ’ පුවත්පතේ පළ වූ මුදලාලි’ නැමැති කාටුනයයි. 1931 දී ස්වදේශ මිත‍්‍රයා පුවත්පතට ජී.එස්. ප‍්‍රනාන්දු විසින් ඩොනමෝර් කොමිෂමේ යෝජනා විවේචනය කරමින් කාටුන් අඳින ලදි. ශ‍්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන කාටූනය විධිමත්ව අරඹන ලද්දේ 1940 දී ය. ‘ද ටයිම්ස් ඔෆ් සිලෝන්’ පුවත්පතට ඔබි‍්‍ර කොලට් විසින් කාටුන නිර්මාණ කරන ලදි. දේශපාලන කාටුන් චිත‍්‍රයකින් යම් විවේචනයක් හෝ අදහසක් හෝ ඉදිරිපත් කළ හැකිය. දේශපාලන කාටුන් ශ‍්‍රී ලංකාවට ගෙන එන ලද්දේ ඉංග‍්‍රීසීන් විසිනි. ලංකාවට නිදහස ලැබීමත් සමඟ ඔබි‍්‍ර කොලට්, ජී.එස්. ප‍්‍රනාන්දු, අමිත අබේසේකර, විජේසෝම වැනි දේශපාලන කාටුන් ශිල්පීන් බිහි විය. මෙරට පළ වූ පළමු දේශපාලන කාටූනය වූයේ ස්වදේශ මිත‍්‍රයා පුවත්පතේ පළ වූ කාටුනයකි. එය ජී.එස් ප‍්‍රනාන්දු කාටුන් ශිල්පියා අතින් නිර්මාණය වූ කාටුනයකි.

ශ‍්‍රී ලංකාවට නිදහස ලැබීමෙන් පසු ඔබි‍්‍ර කොලට්, ජී.එස්. ප‍්‍රනාන්දු, අමිත අබේසේකර, ඩබ්.ආර්. විජේසෝම වැනි කාටුන් ශිල්පීන් බිහි වූහ. කාටුනය ඔස්සේ නිදහස්ව අදහස් ඉදිරිපත් කළ කාටුන් ශිල්පීන්ට විවිධ තර්ජනයන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය. මෙය දැඩි ලෙස උපහාසයට ලක් කිරීමට කොලට් කාටූනයක් නිර්මාණය කරන ලදි. එහි දක්නට ලැබුණේ කටත් දෑතත් බැඳ දැමූ කාටුන් ශිල්පියෙකු කකුලෙන් චිත‍්‍ර අඳින ආකාරය නිරූපණ කළ කාටූනයකි.

කොලට් විසින් අඳින ලද කාටුනයක්

කොලට්ගේ කාටුන්හි බි‍්‍රතාන්‍ය ජාතික චිත‍්‍ර ශිල්පී සර් ඬේවිඞ් ලෝ ගේ චිත‍්‍ර තුළින් ලද පෝෂණය දක්නට ලැබුණි. කොලට්ගේ කාටුන් මැතිවරණ ව්‍යාපාර කටයුතු සඳහා දේශපාලන පක්ෂ යොදා ගෙන ඇත.  ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේ හොඳම කාටුන් ශිල්පියා ලෙස "Walkey" සම්මානය දිනා ගැනීමට ද කොලට් සමත් විය. ලංකාවේ කාටුන් ශිල්පීන් මෙම කාටුන් මාධ්‍ය හරහා සමාජ විරෝධී ක‍්‍රියාවන්ට ප‍්‍රබල ලෙස පහර දෙන්නට යොදා ගන්නා ලදි. සර් ජෝන් කොතලාවල අගමැතිවරයාව සිටි සමයේ සත්ත්ව ගොවිපළක් නරඹන අවස්ථාවේ කළ ප‍්‍රකාශයක් ඇසුරු කොට ගෙන එවකට සිටි දක්ෂ කාටුන් ශිල්පියෙකු වූ ජී. එස්. ප‍්‍රනාන්දු විසින් කාටුනයක් නිර්මාණය කොට ඇත. අගමැතිවරයා ප‍්‍රකාශ කොට ඇත්තේ ‘තමන්ටත් එම ගොවිපළෙහි ගොනෙකු වීමට තිබුණා නම් ’ යනුවෙන් කළ ප‍්‍රකාශයකි. එම කාටුනය තුළ අගමැතිවරයා ගොනෙකු ලෙස ඇඳගෙන එළදෙනුන් පිරිවරාගෙන සිටිනු දක්නට ලැබුණි. ඇමතිවරයෙකු වූ ටී.බී. ඉලංගරත්න මහතා තමන් හාස්‍යයට ලක් කර අඳින ලද කාටුන් පිළිබඳව ජී. එස්. ප‍්‍රනාන්දු කාටුන් ශිල්පියා හට කවියක් ලියා යවන ලදි.

‘‘මට ගහන ගැසුමෙන්

ඔබට සැපතක් වේ නම්

තව තවත් ගහමින්

සැපත ළං කර ගන්න යහමින්’’

ඉලංගරත්න මහතා ඇමති අසුන දිනාගත් පසු ඊට සුභ පතමින් තමන් වෙත එවා තිබූ කවියට පිළිතුරු කවියක් ජී. එස්. ප‍්‍රනාන්දු විසින් යවන ලදි.

‘‘ඔබ දිනුම ලද තැන
පවතී මිනිස් යහ ගුණ
ආදරය පිළිගෙන
බැනුම් අසමින් සිනාසෙනු මැන’’

මහජන මතයට ගරු කරමින් පාලක පක්ෂය විවේචනය කිරීම ජී.එස් ගේ කාටුන් හි අරමුණ විය. මෙම අරමුණ ඉටු කර ගැනීම සඳහා ඔහු කාටුන් චරිතයක් නිර්මාණය කර ගන්නා ලදි. ‘අප්පුහාමි’ නම් වූ එම චරිතය පාඨක ප‍්‍රසාදය ඉහළින් ලබා ගැනීමට සමත් විය. ජී. එස් ගේ කාටුන් තුළින් වඩාත් පහර කෑමට ලක් වූයේ සර් ජෝන් කොතලාවල, කොල්වින් ආර් ද සිල්වා,ටී.බී. ඉලංරත්න ,චෙල්වනායගම්, අයි.එම්.ආර්.ඒ. ඊරියගොල්ල යන දේශපාලනඥයින්ය.

ඊරියගොල්ල , ජී.එස් පිළිබඳව ඉදිරිපත් කළ අදහස වූයේ ‘‘අප කැමති වුවත් අකමැති වුවත් හැම උදෑසනකම ජී.එස්. අප හිනස්වයි. කොතරම් හොඳ වැඩ කළත් අනුන්ගෙන් නරකක්ම ඇසීමට සිදු වන මේ කාලයේ අනුන්ට සිනාසී ඔවුන්ගෙන් බුහුමන් ලැබිය හැකි නම් එය වාසනාවකි.’’ යනුවෙනි.

1950 පමණ වන විට විජේසෝමයන්ද මෙරට පුවත්පත් කලාවට එක් වූ දක්ෂ කාටුන් ශිල්පියෙකු විය. ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන ලද පුංචි සිංඤ්ඤෝ නම් චරිතය තවමත් ජීවමානය. මෙම චරිතය හරහා ඔහු පොදු ජනතාව නියෝජනය කළේය. මුල දී සම්පූර්ණ ජාතික ඇඳුමින් සැරසී සිටි පුංචි සිංඤ්ඤෝ සමාජ ක‍්‍රමයේ වෙනස් වීම හා දේශපාලන ක‍්‍රමයේ පැවැති පීඩිත බව නිසා උපන් ආර්ථිකයෙන් බැට කෑ පුද්ගලයෙකු බවට පත් විය. පසුකාලීනව ඔහු ඉරුණු ඇඳුමෙන් සැරසුණු ශරීරයෙන් වැහැරී ගිය පුද්ගලයෙකු බවට පත් විය. ඔහුගේ අත රැඳි පන් මල්ල ආර්ථික අරගලයේ සංකේතයක් බවට පත් විය. ‘දේශපාලන කාටුන් ශිල්පියාගේ පරම යුතුකම තම රටේ දියුණුව ඉලක්ක කර සිය කාටුන් නිර්මාණය කිරීමයි. එසේ නොකිරීම රටට කරන අපරාධයකි.’ යනුවෙන් කාටුන් ශිල්පී විජේසෝමයන් ප‍්‍රකාශ කරයි.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් කාටුන් මාධ්‍යය පෝෂණය කරන ලද කාටුන් ශිල්පීන් ගණනාවක්ම හඳුනාගත හැකි වේ. ඔබි‍්‍ර කොලට්ගේ ‘සිටිසන් පෙරේරා’, මාර්ක් ගරයින්ගේ ’සිම්පල් සිමියොන්’, විජේසෝමයන්ගේ ‘පුංචි සිංඤ්ඤෝ’, එස්. සී.  ඕපාතගේ ‘සිල්වා’, කැමිලස් පෙරේරාගේ ‘ගජමෑන්’, විනී හෙට්ටිගොඩගේ ‘මාර පුත‍්‍ර’, අමිත අබේසේකරගේ ‘රාළහාමි’, තරස්වින්ගේ ‘බෙම්පි’, දාස හපුවලානගේ ‘සුවාරිස්’, පොදු ජනතාව නියෝජනය කිරීමට කාටුන් ශිල්පීන් නිර්මාණය කරගන්නා ලද නියෝජිත චරිතයන්ය. ගජමෑන්, සිරිබිරිස්, සිමෝනා, මගෝඩිතුමා, ලපයා, මොරායා, ගොඞ්ඩිං අයියා, වැනි චරිතයන් බිහි කළ කැමිලස් පෙරේරා එදා පටන් අද දක්වාම පුවත්පත් තුළ කාටුන් මාධ්‍යය හරහා පොදු ජනතාව වෙනුවෙන් තම මෙහෙවර ඉටු කරමින් රැඳී සිටී.

මිනිසුන් සිනහා ගැන්වීම ඉතා අපහසු කටයුත්තකි. කාටුන් ශිල්පීන් විසින් සිදු කරනු ලබන්නේ එවැනි අපහසු බැරෑරුම් කාර්යයකි. කැමිලස් පෙරේරා තමාගේ නිර්මාණ තුළින් පෙන්නුම් කොට ඇත්තේ එම හැකියාවයි. ලංකාවේ කාටුන් ශිල්පීන් අතර මධ්‍යස්ථ කාටුන් ශිල්පියෙකු ලෙස මොහු හැඳින්විය හැකිය. උපහාසයට ලක් කළ යුතු තැන සැබෑ ලෙස උපහාසයට ලක් කොට ඇත. ප‍්‍රශංසා කළ යුතු තැන ප‍්‍රශංසා කොට ඇත. කැමිලස් පෙරේරා නම් කාටුන් ශිල්පියා විසින් ජීවය දෙන විශාල කාටුන් චරිත සංඛ්‍යාවක් ඇත.

                                            

කාටුන් ශිල්පියා එක් එක් යුගයන්හි දේශපාලන වෙනස් වීම් පිළිබඳව තම කාටුන් මාධ්‍ය ඔස්සේ නිරූපණය කර ඇත. ‘‘දේශපාලන කාටුන් චිත‍්‍ර ශිල්පීන් කළ යුත්තේ දේශපාලනඥයින් සතුටු කිරීම නොවේ. දේශපාලනඥයින්ගේ තිබූ අඬු ලූහුඬුකම් පෙන්වමින් ජනතාවට සේවය කිරීමට නම් කාටුන් ශිල්පියා මහජනයාගේ පැත්තෙන් බැලිය යුතුය.’’ යනුවෙන් ඇස්.සී.  ඕපාත කාටුන් ශිල්පියා පවසයි.

සමාජයේ පංති භේදයකින් වයස් භේදයකින් තොරව රසවිඳිය හැකි මාධ්‍යයක් ලෙස කාටුන් මාධ්‍ය පෙන්වා දිය හැකිය. වචන වලින් ප‍්‍රකාශ කළ නොහැකි බොහෝ දේ කාටුන් මඟින් ප‍්‍රකාශ කළ හැකි වේ. කාටුන් මඟින් ඉදිරිපත් කරන්නේ හුදු හාස්‍ය ලබා දීම නොව කාටුනයක් සමාජීය, ආර්ථික, සංස්කෘතික සාධක ඔස්සේ සමාජයේ පෙනෙන නොපෙනෙන විවිධ වූ දිශානතීන් කෙරෙහි පුද්ගල පරිකල්පන ශක්තිය මෙහෙයවනු ලබයි. කාටුනය සමාජයේ කැඩපතක් සේ සමාජයේ විවිධාකාර වූ සමාජ අවස්ථා නිරූපණයට යොදා ගනී. ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ පැවැති තිස් අවුරුදු යුද්ධයේ කුරිරු බව කාටුන් මාධ්‍ය ඔස්සේ මනාව සන්නිවේදනය කළ ආකාරය දැක ගත හැකි විය.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් කලාව තුළ වර්තමානය වන විට බොහෝ කාටුන් ශිල්පීන් තම මාධ්‍ය හරහා පාඨකයාට තම සමාජ මෙහෙවර ඉටු කරමින් සිටී. අතීතයේදී ඔබි‍්‍ර කොලට්ගේ කාටුනයේ සිට වර්තමානයේදී මෙරට කාටුන් කලාව දියුණු මට්ටමකට නව මානයන් දක්වා පැමිණ ඇති බව දක්නට ලැබේ. දාස හපුවලාන, අංජන ඉන්ද්‍රජිත්, කැමිලස් පෙරේරා, ශාන්ත කේ. හේරත්, රුවන් තරස්වින්, ප‍්‍රීති කන්නන්ගර, පියල් උදය සමරවීර වැනි කාටුන් ශිල්පීන් වර්තමානය වන විට කාටුන් මාධ්‍ය හරහා සමාජ සංසිද්ධීන් නිරූපණය කරනු ලැබේ.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් කාටුන් කලාව නිර්මාණශීලී බව මෙන්ම පණිවුඩය සාර්ථක ලෙස පාඨකයා වෙත සන්නිවේදනය කරන බවක් දැක ගත හැකි වේ. සංකේත භාවිතය, වචන භාවිතය මෙන්ම දේශීය අනන්‍යතාවය ශ‍්‍රී ලාංකික කාටුන් ශිල්පීන්ගේ කාටුන් තුළ අන්තර්ගත වූ ලක්ෂණයන්ය. උපහාසය මෙන්ම ශ‍්‍රී ලාංකේය කාටුන් ශිල්පයේ නොමැකෙන ලකුණු සනිටුහන් කිරීමට සමත් වූ කාටුන් ශිල්පීන් රැුසක් පුවත්පත් ක්ෂේත‍්‍රය තුළින් බිහි වී ඇත.

පුවත්පතක කාටුන් චිත‍්‍ර කිහිප ආකාරයකින් දැකිය හැකි වුවද මෙරට වඩාත් ජනප‍්‍රිය වී ඇත්තේ දේශපාලන කාටුනයයි. වර්තමානය වන විට මෙරට කාටුන් මාධ්‍යය දේශපාලනය හා සමීප සම්බන්ධතාවයක් ගොඩනැඟී ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. අන්තර්ජාතික වශයෙන් සලකා බලන විට කාටුනය මිනිසුන්ගේ දැනුම වර්ධනයට, රසඥතාව වැඩි දියුණු කිරීමට භාවිතා කරනු ලැබේ.

වෙනත් විශේෂාංගයන් තුළින් නොකියවෙන අදහස් වඩාත් ප‍්‍රබල ලෙස ඉස්මතු කර ගැනීමේ හැකියාව කාටුන් මාධ්‍යයට පවතී. එහිදී කාටුන් ශිල්පියාගේ රේඛා භාවිතය වැඳගත් වන අතර වඩාත් ප‍්‍රබල වන්නේ සංකේත භාවිතයයි. දේශපාලන ක‍්‍රියාවලීන් සහ සමකාලීන සමාජයෙන් අත් විඳින්නට සිදු වූ ක‍්‍රියාකාරකම් සහ දේශපාලන නායකයින්ගේ සුවිශේෂීතා හඳුනාගත් කාටුන් ශිල්පීන් ඔවුන් හාස්‍යයට ලක් කරන ලදි.

ජනාධිපති ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහතා කාටුන් මාධ්‍යය තුළින් විනිවිද දකින ලද ඔබි‍්‍ර කොලට් නම් කාටුන් ශිල්පියා මෙරට කාටුන් කලාව වර්ධනයෙහිලා මහඟු සේවාවක් කළ අයෙකි. ජේ. ආර්. ජයවර්ධන ජනාධිපතිතුමා කාටුනයට නැඟූ අවස්ථාවේ එතුමා කළ ප‍්‍රකාශයකින් ඔබි‍්‍ර කොලට් ශිල්පියාගේ කාටුන් හැකියාව මනා ලෙස විසඳ වේ.

‘‘කොලට් තමුසෙ ඩඞ්ලිව අඳිනකොට ගිරා හොට නහයයි පයිප්පෙයි දානවා. බණ්ඩව අඳිනකොට ජාතික ඇඳුමයි පයිප්පෙයි කණ්ණාඩි කුට්ටමයි දානවා. මාව අඳිනකොට මහ විශාල නහයක් දානවා.........’’

1962 දී මායාදුන්නේ නම් කාටුන් ශීල්පියා අඳි අප්පුහාමි නම් දෙබස් නොමැති නිහඬ දිගු කාටුනයත්, 1964 දී බන්දුල හරිස්චන්ද්‍රයන් ඇඳි නිහඬ දිගු කාටුනයත් සාමාන්‍ය පොදු ජනතාවගේ සමාජ පසුබිම සහ ගති පැවතුම් පෙන්වා දෙන කාටුන් විය. 1964 දී ගිබ්සන් නම් කාටුන් ශිල්පියෙකු විසින් දිනමිණ පුවත්පතට තනි තීරුවේ පොකට් කාටුන් ඇඳ තිබේ. 1960 මුල් කාලයේදී ‘මොකෝ’ නමින් දෙබස් කාටුනයක් පළ වී ඇත.

දේශපාලන වශයෙන් සාමාජීය වශයෙන් හෝ රටේ කවුරුන් හෝ කරන වරදක් අසාධාරණයක් හෝ අයුක්තියක් ජනතාවට හෙළිදරව් කරනුයේ කාටුන් චිත‍්‍රය මඟිනි. ලාංකීය කාටුන් ඉතිහාසයේ කාටුන් චරිත බවට පත් වූ ‘අප්පුහාමි’, ‘රාළහාමි’ වැනි චරිත පුවත්පත් වල නිරූපණය වූයේ මීට දශක කිහිපයකට පෙර වුවද අදටද එහි අන්තර්ගත වූ සමාජ යථාර්ථයන් රැකී ඇත. වර්තමානයේ දී ද පුංචි සිංඤ්ඤෝ, අප්පුහාමිලා, සමාජයේ ජීවත් වන්නේ එදා කාටුන් ශිල්පීන් තම කාටුන් චරිත හරහා පෙන්වා දුන් සමාජ ප‍්‍රශ්න වර්තමානයටද අදාල වන බව සනාථ කරමිනි.

‘‘සිනහවක් නොනඟින කාටුනයක් යනු වැරදියට අඳින ලද චිත‍්‍රයක් පමණි.’’ යනුවෙන් කාටුන් ශිල්පී තිස්ස හේවාවිස්සයන් පවසන්නේ කාටුන් චිත‍්‍රයේ පවතින ප‍්‍රබලතාවය නිසාවෙන් විය යුතුය.

1992 ඇත්ත පුවත්පතේ පළ වූ කාටූනයක්

යුනුස් නම් කාටුන් ශිල්පියා පේ‍්‍රමදාස ජනාධිපතිවරයාගේ පාලන සමය තුළ ඔහු විවේචනය කරමින් කාටුන් ඇඳ තිබේ. එක් කාටුනයක දක්නට ලැබුණේ පේ‍්‍රමදාස ජනාධිපතිවරයා අතෙහි මල් වට්ටියක්ද අනෙක් අතෙහි ටයරයක් සහිතව සිටින කාටුනයකි. එය එකල පැවති දේශපාලන සමාජ යථාර්ථය පිළිබිඹු කරන්නක් විය.
                       
කාටුන් චිත‍්‍ර ජනප‍්‍රිය සංස්කෘතියේ අංගයක් බවට වර්තමානය වන විට පත් වී ඇත. සියුම්ව යම් පුද්ගලයකු උපහාසයට ලක් කිරීමට මෙන්ම කුළුගෙඩි පහරක් දෙන ආකාරයෙන් පහර දීමට කාටුන් ශිල්පියෙකුට හැකියාව ඇත. බොහෝ විට කාටුන් ශිල්පියාගේ මතවාදය පුවත්පත් ආයතනයේ මතවාදය මත තීරණය වන්නකි. විවිධාකාර වූ කාටුන් අතරින් වර්තමානය වන විට වඩාත් ජනපි‍්‍රයව ඇත්තේ දේශපාලන සිද්ධීන් පදනම් කොට ගෙන නිර්මාණය කරනු ලැබූ කාටුන්ය. බොහෝ විට කාටුන් ශිල්පීන් කාටූනය තුළින් ප‍්‍රකාශ කර සිටින්නේ ජනතාවගේ ජීවන පැතිකඩයි. කාටුන් ශිල්පීන් තුළ ඇති ජනතාවාදී දෘෂ්ටිය නිසා ඔවුන් ජනතාව මුහුණ දෙන ප‍්‍රශ්න ජනතාව තුළින්ම දැක ගනිති. වර්තමානය වන විට සෑම පුවත්පතකම පාහේ එහි අන්තර්ගත කාටුන් තීරය යම් දේශපාලන අරමුණකට නිර්මාණය වූ බව පෙනේ. ලංකාවේ පවතින  දේශපාලන ක‍්‍රමය හාස්‍යයට ලක් කොට හෝ දේශපාලන චරිතයන්ගේ අඩු පාඩු දුර්වලතා උපහාසයට ලක් කිරීමක් කාටුන් තුළින් දැක ගත හැකි වේ.

1950 පමණ වන විට කාටුන් චිත‍්‍ර කලාව ප‍්‍රබල ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් කලාව තුළට එකතු විය. වර්තමානය වන විට ඇතැම් කාටුන් ශිල්පීන් තමන්ගේ පුද්ගලික දේශපාලන මතයට වඩා පුවත්පත් ආයතනයේ මතය නියෝජනය කරන බව දැකගත හැකි වේ. දක්ෂ කාටුන් ශිල්පියා සමාජ විවේචනයත් සමඟ ගැඹුරු අදහසක් පාඨකයා වෙත සමීප කරනු ලැබේ.

චිත‍්‍ර කලාවේ සංවර්ධනය හා කාටුන් කලාවේ ආරම්භය

සමාජයේ සිදුවන යම් සිදුවීමක් හාස්‍ය උපහාසය මුසු කොට අඳිනු ලබන චිත‍්‍ර කාටුන් චිත‍්‍ර ලෙස වර්තමානය වන විට වඩාත් ජනප‍්‍රිය මාධ්‍යයක් බවට පත්ව ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. සාක්ෂරතාවය නොමැති ජනතාවට වුවද තේරුම් ගත හැකි අයුරින් සරලව කාටුන් මාධ්‍යය හසුරවනු ඇත. සමාජ විරෝධී අදහසක් සමාජය වෙත සන්නිවේදනය කළ හැකි මාධ්‍යයක් ලෙසින්ද මෙය පෙන්වා දිය හැකිය.

කාටුන් කලාවේ ඉතිහාසය ඈතට දිවෙන්නකි. කාටුන් කලාවේ ඉතිහාසය සෙවීමේදී හාස්‍යොත්පාදක ලක්ෂණ සහිත අසභ්‍ය යැයි කිව හැකි මට්ටමේ චිත‍්‍ර පන්තියක් ‘පොම්පෙයි’නුවරින් හමු වී ඇති බව චිත‍්‍ර කලා ඉතිහාසය සඳහන් කරයි. චිත‍්‍ර මාධ්‍යය ඈත අතීතයේ පටන්ම අදහස් ප‍්‍රකාශ කිරීම සඳහා යොදා ගත් මාධ්‍යයක් බවට ප‍්‍රංශයේ ලැස්කෝ, ස්පාඤ්ඤයේ අල්ටමීරා ලෙන් ගුහා චිත‍්‍ර සාක්ෂි දරයි. වර්තමාන කාටුන් කලාව ද චිත‍්‍ර කලාවෙන් පෝෂණය වූ මාධ්‍යයකි. අදහස් ප‍්‍රකාශ කිරීම සඳහා භාවිත චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය කාටුන් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය විශේෂ ස්ථානයක් ගනී. කාටුන් චිත‍්‍ර ඇඳීම සඳහා අතීත ශිෂ්ටාචාර වාසීන් හුරු පුරුදු වී සිටි චිත‍්‍ර ශිල්පයක් බවට ද සාක්ෂි දක්නට ලැබේ.අතීත මිසර ශිෂ්ටාචාර වැසියන් තිරිසනුන්ගේ අංගෝපාංග ඇති මිනිස් රූප චිත‍්‍රයට නැගූ අතර ග‍්‍රීක වාසියන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද මැටි බඳුන් සැරසීමට විකෘති ස්වරූපයක් සහිත චිත‍්‍ර යොදා ගෙන ඇත.චිත‍්‍ර කලාව කැරිකේචර් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදායෙන් පෝෂණය වී එය සංවර්ධනය වීමෙන් වර්තමාන කාටුන් කලාවේ උපත සිදු වී ඇති බව පෙන්වා දිය හැකිය. අතීතයේදී මෙන්ම වර්තමානයේද විශ්ව භාෂාවක් බවට පත්ව ඇති කාටුන් දූෂණය, අසාධාරණයට, කුරිරු පාලන ක‍්‍රමයන්ට විරුද්ධව එ්වා මැඬලීමට නැඟී සිටින කිසිවකට යටත් නොවූ ස්වාධීන ජනප‍්‍රිය මාධ්‍යයක් බව පෙන්වා දිය හැකිය.

මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයට පෙර සිටම චිත‍්‍රය මිනිසාට ඉතා සමීප විය. ගුහා චිත‍්‍ර එයට එක් නිදසුනකි. මේ අනූව විකාශනය වූ චිත‍්‍ර කලාව තෙල් සායම් ආදිය ඔස්සේ පුවත්පත් චිත‍්‍ර කතා ලෙස වර්තමානයේ කාටුන් කලාව දක්වා භාවිතයට පත්ව ඇත. චිත‍්‍ර කලාවට ඇත්තේ ඉතා දීර්ඝ ඉතිහාසයකි. එය මානව ශිෂ්ටාචාරය තරමටම පැරණිය. වචන දහසකින් ප‍්‍රකාශ කළ නොහැකි අදහසක් චිත‍්‍රය උපයෝගී කර ගනිමින් ප‍්‍රකාශ කළ හැකිය. රේඛා, හැඩතල ඔස්සේ මෙකී චිත‍්‍ර කලාව ලෝකයේ දියුණු වූ ප‍්‍රකාශන මාධ්‍යයක් ලෙස ජනප‍්‍රිය වී ඇත. යුරෝපයේ පල්ලි වල ‘ගාර්ගොයිල්ස්’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන විකට ස්වරූපයක් ගන්නා මූර්ති දක්නට ලැබී ඇත.

මේ ආකාරයට චිත‍්‍ර කලාවෙන් පෝෂණය වූ කාටුන් චිත‍්‍රය වඩාත් ජනපි‍්‍රය සහ ප‍්‍රචලිත වූයේ මුද්‍රණ ශිල්පය සොයා ගැනීමත් සමඟය. කාටුන් කලාව මුලින්ම හඳුන්වන ලද්දේ ‘කැරිකේචර්’ (caricature) යන නමිනි. මෙම චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය 16 වන සියවසේදී ඉතාලියෙන් ප‍්‍රභවය වූ බව සඳහන් වේ. එබැවින් කාටුන් (cartoon) යන්න ‘කැරිකේචර්’ යන ඉතාලි වචනයෙන් භින්න වූවකි. ‘කැරිකේචර්’ යනු ‘චරිත’ යන අදහස ගෙන දේ. පුද්ගල චරිත යම් ආකාරයකට විකෘති කොට මෙම චිත‍්‍ර අඳිනු ලැබේ. එනම් කුඩා ශරීර වලට විශාල මුහුණු ආදේශ කිරීමත් සත්ත්ව සිරුරකට මිනිස් මුහුණු ආදේශ කිරීමත් දක්නට ලැබේ. එ් අනූව ‘කැරිකේචර්’ චිත‍්‍ර රටාව ඇසුරෙන් කාටුන් චිත‍්‍රය විකාශනය වූ බව පෙනී යයි.

කැරිකේචර් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය ඉදිරියට ගෙන එන ලද්දේ ඉතාලි ජාතික අනිබලේ (Anibale& හ අගස්තිනෝ කරච්චි ^Agostino Carracci& යන සහෝදරයින් දෙදෙනා විසිනි. මෙම කැරිකේචර් චිත‍්‍ර මඟින් ප‍්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් උපහාසයට ලක් වූ අවස්ථා දක්නට ලැබේ. මීට පෙර ඉතාලි ජාතික ‘ගුසේප් අර්ච්ම්බොල්ඬේ’ (Guiseppe Arcimbolde) විකෘති චිත‍්‍ර නිර්මාණය කෙරෙහි අත්හදා බැලීම් සිදු කර ඇති බව සඳහන් වේ.  ඔහු පළතුරු වර්ග, කොළ වර්ග යොදා ගනිමින් අද්භූත උඩුකය චිත‍්‍ර නිර්මාණය කොට ඇත. නමුත් අනිබලේ සහ අගස්තිනෝ සහෝදරයින්ගේ චිත‍්‍ර මෙන් එය ජනප‍්‍රිය නොවීය.

              

                                 

මෙයින් ඇරඹි කාටුන් කලාව 19 වැනි සියවස අගභාගය වන විට මුළු යුරෝපය පුරාම ව්‍යාප්ත විය. ඉංග‍්‍රීසි ජාතික විලියම් හෝගාර්ත් ගෙන් ආරම්භ වී ඉදිරියට ගිය කාටුන් කලාව දෙවන ලෝක යුධ සමයේ දී විශේෂ ස්ථානයක් හිමිව ඇත. විකෘති චිත‍්‍ර ඇඳීම ඉතාලි ජාතික චිත‍්‍ර ශිල්පීන්ට පමණක් සීමා වී තිබුණද 17 වන සියවස මැද භාගය පමණ වන විට ‘බර්නනි’ ^Bernini& නම් ඉතාලි ජාතික චිත‍්‍ර ශිල්පියා එය ප‍්‍රංශයට ගෙන යන ලදි. 18 වැනි සියවස වන විට එය එංගලන්තයට සහ යුරෝපයට ව්‍යාප්ත වී ඇත. හෝගාර්ත් විසින් එකල එංගලන්තයේ පැවැති අප‍්‍රසන්න දේ ‘කැරිකේචර්’ චිත‍්‍ර මඟින් විවේචනය කරන ලදි. කැරිකේචර් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය කාටුන් චිත‍්‍ර ලෙස නම් කළ පසු ලූවී බොයිලි ^Louis Boilly& සහ පිලිබර්ට් ඩෙබුකෝට් ^phillibert Debucourt& විසින් ඉංග‍්‍රීසි කාටුන් කලාව ප‍්‍රංශයට හඳුන්වා දෙන ලදි.

දේශපාලන මුහුණුවරකින් මුලින්ම කාටුන් දක්නට ලැබුණේ ප‍්‍රංශයෙනි. ප‍්‍රංශ චිත‍්‍ර ශිල්පී ඔනෝරේ ඩෝමියර් සිය කාටුන් චිත‍්‍ර මඟින් රජය නිර්දය ලෙස විවේචනය කර ඇත. කාටුන් චිත‍්‍රයන් සඳහා කේන්ද්‍ර වූයේ සමාජයේ වැඳගත් පුද්ගලයෙකු හෝ නායකයෙකුගේ යම් දුර්වල ලක්ෂණයකි. ඔවුන්ගේ ගති ලක්ෂණ ඉස්මතු කිරීමෙන් ඔවුන් හාස්‍යයට ලක් කිරීම කාටුන් චිත‍්‍ර ශිල්පියාගේ අරමුණ වේ. එමඟින් ඔවුන්ගේ දුර්වල ලක්ෂණ මඟහැරීම අපේක්ෂාව වේ. කාටුන් ශිල්පියා බොහෝ විට කටයුතු කරනු ලබන්නේ සමාජ මෙහෙවර වෙනුවෙනි. 

බි‍්‍රතාන්‍ය යටත් විජිතයන්ට කාටුන් හඳුන්වා දුන්නේ මිෂනාරීන් විසිනි. කැරිකේචර් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය අතීතයේ සිට බි‍්‍රතාන්‍යයේ දක්නට ලැබුණද කාටුන් චිත‍්‍ර සම්ප‍්‍රදාය බි‍්‍රතාන්‍යයට හඳුන්වා දෙන ලද්දේ තෝමස් බ‍්‍රවුන් විසිනි. බි‍්‍රතාන්‍ය තුළ කාටුනය විරෝධය පෑමේත් සමාජ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේත් ජනප‍්‍රිය අංගයක් බවට පත්ව ඇත. යම් අදහසක් මොහොතකින් සිත් කාවදින අයුරින් ඉදිරිපත් කිරීමට මෙම කාටුන් චිත‍්‍ර වල ඇති ප‍්‍රබල බව නිසාම එය ජනප‍්‍රිය මාධ්‍යක් බවට පත්ව ඇත. සමාජයේ සිදු වන අප‍්‍රසන්න, අමිහිරි බොහෝ දේ මෙම කාටුන් ඔස්සේ උපහාසයට ලක් කිරීමේ හැකියාව ඇත.